Долоо хоногийн үг

"Success is a lousy teacher. It seduces smart people into thinking they can't lose." Bill Gates
Амжилт бол муу багш. Ухаантай хүмүүсийг ялагдах ёсгүй гэсэн бодолд уруу татдаг.

Thursday, September 30, 2010

Калифорн орчмын шинэ мэдээ

1. Ойрын үед Шварцнеггер ахын гарын үсэг зурж баталсан хуулиудаас 3 нь анхаарал татахаар байна. Үүнд оюутнуудыг ямар ч Калифорний Коммунитигийн коллежоос /CCC/ шууд Калифорний их сургууль /CSU/ уруу чирэгдэлгүйгээр орох баталгааг гаргаж өгсөн  SB 1440, AB 2302 хуулиуд юм.
SB 1440 - CCC дистриктээс оюутнуудад CSU уруу шилжихэд нь зориулж "associate degrees for transfer" заавал бий болгох, энэхүү degree-тэй junior status-тай байгаа оюутнуудыг CSU-д орох баталгааг гаргаж өгөхийг заасан хууль юм байна. Ингэснээр CCC-ын оюутнууд CSU уруу орохын тулд зөвхөн голлох чиглэлээр хичээл авч, олон тооны шаардлагагүй курс хичээл үзэх шаардлагагүй болж байна гэж ойлгож байна.
AB 2302 - энэ нь  SB 1440 дээр үндэслэсэн, CCC-ээс шилжин ирж байгаа оюутнуудыг CSU-д хүлээж авах талыг зааж дээрх хуулийг гүйцээж өгч байгаа хууль юм.
Энэ талаар хүүхдүүд өөрсдөөө англи дээрх мэдээллийг уншаарай.

Gov. Schwarzenegger Signs Bills to Guarantee CSU Admission to Community College Graduates
To increase access to the California State University (CSU) system, Governor Arnold Schwarzenegger today signed SB 1440 by Senator Alex Padilla (D-Pacoima) and AB 2302 by Assemblymember Paul Fong (D-Cupertino).
“These two pieces of legislation are a historic victory for California’s students, and I’m proud to sign both of them into law,” said Governor Arnold Schwarzenegger. “Guaranteeing admission into a CSU for any community college student who completes the newly established transfer degree under SB 1440 is a monumental step forward for California’s higher education system. This legislation also strengthens our economy by giving more students the necessary skills to enter the workforce, grow companies and create jobs in California. I commend both Senator Alex Padilla and Assemblymember Paul Fong for authoring legislation that provides such a fantastic opportunity to our community college students.”
SB 1440 by Senator Padilla streamlines the transfer process for students looking to transfer from a California Community College (CCC) to a CSU. Specifically, this bill requires CCC districts to establish associate degrees for transfer, guarantees an associate degree for transfer students are admitted to CSU with junior status and establishes course unit limits on most majors in order to reduce unnecessary, excess coursework.
AB 2302 complements and builds upon the work of SB 1440 to improve the efficiency of the transfer process and helps facilitate the successful implementation of transparent transfer pathways at the University of California (UC). The bill calls for the UC to examine the development of a transfer pathway for students which would result in a transfer associate degree and system admission, and it provides a framework for student notification of the new transfer pathway created in SB 1440.

Нөгөө нэг хууль нь давтан согтуугаар машин барьж баригдсан жолооч нарыг жолоо барих эрхийг нь 10 жилээр хорих тухай хуульд гарын үсэг зурлаа. Энэ хууль нь 2012 оны 1-ээр сараас эхлэн хэрэгжих юм байна. Энэ хуульд /AB 1601/ зааснаар 10 жилийн дотор 3 хүртэлх удаагаар согтуугаар машин барьсан хэрэгтэй бол түүний жолоо барих эрхийг 10 жилээр хорих эрхийг шүүгч нарт олгож байгаа аж. Одоогийн хуулиар бол 3 жил гэж байгаа юм байна. Энэ хуульд зурахдаа гаргасан мэдэгдэлдээ Шварцнеггер "... олон давтан согтуугаар машин барьсан хэрэгтнүүд зам дээр гарч хүмүүсийн амь насанд заналхийлэх ёсгүй ..." гэжээ. Калифорнид 2008 онд 187,987 согтуугаар машин жолоодсон хэрэг бүртгэгдсэнээс 9 мянга гаруй нь 10 жилийн дотор 3 удаа давтсан үйлдэлтэй байсан байна. Согтуугаар машин барьсан хүмүүсээс болж 2008 нийтдээ 1000 гаруй хүн нас барж, 28 мянга гаруй хүн гэмтэж бэртсэн байна.

2. Саяхан сонин дээрээс олж мэдсэн нэг мэдээ гэвэл Сакраменто хотод оройн 10 цагаас хойш 18-аа доош насны хүүхдүүдийг том хүнгүйгээр гадуур явахыг хориглосон дүрэм /city ordinance/ байдаг юм байна. Хэрэв зөрчвөл 100 болон түүнээс дээш доллараар торгох, эсвэл коммунитигийн сервис хийх шийтгэл ноогдуулдаг аж. Манайхны хүүхдүүд тэгтлээ шөнө орой гадуур яваад байдаггүй байх, гэхдээ аюулгүйн үүднээс эцэг эхчүүд хүүхдүүддээ болж өгвөл ойрхон ч гэсэн явуулаад байх хэрэггүй болов уу. Учир нь ихэнх гэмт хэрэг шөнө орой гардаг билээ.

3. Төгсгөлд нь зугаа цэнгэл ... хонины маханд дуртай хүмүүст:
Энэ хагас сайнд буюу 10-р сарын 2-д Dixon хотод хонины фестивал http://www.lambtown.com/index.html болно. Үүнд хонины махаар төрөл бүрийн хоол хийх хичээл, хонины үс хяргах, хоньч нохдын гэх мэт тэмцээн, төрөл бүрийн урлагын тоглолт, хонины махаар хийсэн хоол унд, хамгийн гоё нь хонины мах хамгийн сайн хэн идэх вэ. Америкийн аварга шалгаруулах тэмцээн болдог аж. Манайхнаас мах хурдан сайн иддэг нэгнийгээ бэлдээд оруулбал яасан юм бэ :-)  Сайт уруу нь орж харлаа. Тэмцээнд 35 доллар төлж бүртгүүлэх /өглөө 10:30-аас өмнө/ бөгөөд 9 минутын дотор гараараа /манайханд бүр ч зүгээр/ хамгийн их мах идсэн нь төрүүлэх юм байна.
Шагнал нь эхний байр $300, гэхчилэн 5-р байр нь 75 доллараар шагнуулна.
Дээр нь бас аятайхан үнээр хонь зардаг нөхдүүддээ танилцаад авахыг хэн үгүй гэх вэ. Явах хүмүүс байвал тэнд уулзацгаая.

Monday, September 6, 2010

Аялал төгсгөл-Seattle, WA, Columbia River Gorge, Oregon

Өмнө нь Сиаттлэд хэд хэдэн удаа ирж байсан ч давчуу хугацаатай ирдгээс үзсэн юм нь хэд хэдэн DMV оффис :-), Space Needle-ээс илүү гарч байсангүй. Энэ удаад үзье гэж бодож байсан хэд хэдэн газраараа орж сонирхож чадсан юм. Энэ хотод үзэх зүйлээ төлөвлөхдөө юуны түрүүнд ямар хугацаатай байх, юу юуг голлоно үзэх бодолтой байгаагаасаа хамаарч билетний багцийг худалдан авах нь зүгээр юм билээ. Өмнө нь нэг ирэхдээ Seattle City Pass-ийг худалдан авч байсан боловч үзэх зүйлс болон хугацаагаа буруу тооцоолсноос болоод нэгээс илүү зүйл үзэж чадаагүй хүнд өгсөн билээ. Бид нарт ийм төрлийн 2 билетийн багц худалдан авах бололцоотой байсан. Үүнд: Go Seattle Card болон дээр дурдсан Seattle City Pass байсан юм.
Seattle City Pass нь $59, хүүхэд $39 үнэтэй байсан бөгөөд Space Needle, Seattle Aquarium, Argosy Cruise Harbor tour, Pacific Science Center, Wodland Park zoo, нислэгийн музей юм уу хөгжмийн прожест гэдэг музейн аль нэгийг гээд нийтдээ 6 үзвэрийг  9 дөрийн хугцаанд үзэх боломжийг олгож байгаа юм. Давуу тал нь эдгээр үзвэрийг цаг хугацаанд хавчигдаж яарч 1, 2 өдрийн дотор үзэхгүй зүгээр аж. харин бид нар 3 өдөр хугацаатай явж байсан тул байгаа хугацаандаа хамгийн их юм үзэх санаатай байсан тул 3 өдрийн хугацаатайгаар Go Seattle картыг худалдан авсан юм.  Уг картаар нийтдээ газар усны 8 туур, space needle, seatle bug safari, zoo, K1 speed karting зэрэг 13 үзвэр, 18 музей үзэх боломжтой байдаг бөгөөд хамгийн хэцүү нь цаг хугацааны асуудал болох билээ. Нэг өдрийн билет нь $45,99 эхлээд 2 хоногийнх нь $65,99 гэхчилэн 7 хоногийнх нь $134,99 зэрэг үнэтэй юм байна.   Уг карт нь нийт үзвэр үйлчилгээний тайлбар, танилцуулга бүхий гарын авлаг ном,  хотын газрын зурагтай цуг ирэх бөгөөд жагсаалтанд байгаа газруудад уг картаар үйлчлэх хугацаа орой 5:30өмнө гэдгийг санаж төлөвлөгөөгөө гаргаарай. Бидний хувьд Seattle needle, Experience music project //, Scienc fiction Museum& Hall of fame, Pacific Science center Seatle bug Safari, Argosy Harbor /далайн эргээр/ болон Lake cruise-р /Washington нуураар хотын дундуур явдаг/ аялж амжсан.   






Дээр нь алдарт Pike Place market, түүний дотор бизнес менежментийн номд дурдагддаг ном Flying Fish буюу нисдэг загасны лангуу дээр очиж загасны худалдаачдын хэрхэн ажиллахыг харж авлаа. 
Сиаттлийн алдарт номын сангааар орж сонирхож нэлээд хэдэн цагийг өнгөрөөв. 


   

Сиаттле хотоос гараад бараг саяхан буюу 1980 оны 5 сард дэлбэрсэн St.Helens уул уруу хөдөлсөн.
Тэнд галт уулын лава урссан газрыг дээрээс нь харж уулын оройг нлэээд ойрхноос харах боломж олдсон юм. Үүний дараа Орегон уруу Колумбиа голын эрэг дэх 77 үзэсгэлэнт хүрхээ бүхий Gorge Vistas гэдэг газарт очиж маш сайхан амарсан. Бороогүй өдрүүдэд олон хоногоор кампин хийж амрахаар үнэхээр гоё газар байна лээ. Аав ээж, гэр бүлээрээ өнгөрөөсөн зуны аяллынхаа талаар та бүхэнтэй хуваалцаж дууслаа. Богинохон ч гэсэн дурсамж дүүрэн, багахан ч гэсэн Америкийн хэсгүүдийг аав ээждээ үзүүлж чадсан сайхан амралт болсон юм.  

 Mount St.Helens


 

Thursday, September 2, 2010

Цагаачлалын асуудлаар гарч мэдээ, мэдээллүүд

11 сард болох сонгуулийн сургаар улс төрийн маргаан, бичлэг, сонгуульд өрсөлдөгч хүмүүсийн яриа, сурталчилгаанд та бүхэн цагаачлалын талаар нэлээд зүйл гарч байгааг анзаарсан байх. Энэ нь ч аргагүй юм. Улс төрийн хүчнүүдийн хувьд улс орны тулгамдсан асуудлаар, түүний дотор цагаачдын асуудлаар юу хийх бодолтой байгаа нь сонгогчдын хувьд чих тавин сонсох сэдэв болдог ба энэ нь тэдний сонголтонд нь нөлөөлөх гол хүчин зүйл болдог билээ.
Ихэнх бүгд найрамдах намын /БНН/ өрсөлдөгчид, түүний дотор манай Калифорн мужид Мужийн захирагчийн болон сенат, хаузын суудалд өрсөлдөж байгаа хүмүүс эхний алхамуудаа улс, мужийн санхүүд ачаа болж байгаа хууль бус цагаачдад үзүүлж байгаа нийгмийн элдэв үйлчилгээг зогсоох уриатай зар сурталчилгааг бараг бүтэн жилжингээ цацлаа. Захирагчид өрсөлдөгч Meg Whitman нэг зардаа хууль бус оюутнуудаас болж мужийн төсөв санхүү муудсан, татвар төлөгч таны мөнгө тэдэнд зарцуулагдаж байна гэгчлэн гаргаж байлаа Яг бодит баримтаар бол мужийн оюутнуудын 1 хүрэхтэй үгүй хувийг тэд нар эзэлдэг болохыг сурвалжлагч сонинд удалгүй гаргаад тавьсан. Түүнтэй БНН-аас эхний шатанд өрсөлдөж ялагдсан Poizner бүр хууль бус цагаачдын хүүхдүүдийг сургуульд сургахгүй байх нь зөв гэхээр реклам хийж байсан. Харин сүүлийн саруудад дуу нь нэлээд зөөлөрч бүр Латин телевиз, радиогоор реклам дамжуулж эхэлсэн. Үнэхээр америкийн мужуудаас хамгийн их буюу 2.55 сая хууль бус цагаачид  амьдардаг, ажил эрхлэгч 11 хүний нэг нь хууль бус ажилчин гэж албан ёсоор тоологддог мужид хэдэн сая долларыг /e-bay компаний захирлаар ажиллаж байсан Meg Whitman одоогийн байдлаар өөрийн хармаанаас 100 гаруй сая доллар сонгуулийн сурталчилгаанд зарцуулаад байна/ зар сурталчилгаанд цацлаа ч цагаачлалын эсрэг ноцтой үзэл бодол баримталж сонгуульд өрсөлдөх нь маш эрсдэлтэй алхам болохыг ойлгож эхэлсэн хэрэг болов уу.
Нөгөө талаас эдийн засгийн байдал нь олон хүнд бухимдлыг төрүүлж, түүний дотор цагаачдын эсрэг үзэл бодол нэмэгдэж байгааг тэд мэдэж дэмжлэг авахаар анхны алхмаа хийсэн байх.
Сонгууль болтол 2 сар үлдлээ. Дараагийн 2 жилд ямар хүчин Засгийн эрх барихаас цагаачлалын хууль тогтоомж хамаарахыг та бүхэн ойлгож байгаа байх.

Өөр нэг хамгийн асуудалтай бөгөөд эмгэнэлтэй гэж хэлж болох асуудал бол цагаачдын эсрэг хүчин, түүний дотор Сенат, Хауз, Конгрэссийн орон нутгийн Бүгд найрамдах намын  зарим гишүүдээс гаргаж байгаа Америкийн үндсэн хуулийн 14-р нэмэлт зүйл буюу энэд төрсөн бүх хүүхдүүд түүний хууль бусаар амьдарч байгаа цагаачдаас төрсөн байсан ч автоматаар иргэн болох боломжийг олгож байгаа заалтанд өөрчлөлт хийх санаагаа Конгрэссоор удахгүй хэлэлцүүлэх болгож чадсан явдал юм.  АНУ нь маш олон жилийн турш /1868 оноос/, бүр боолчлол хууль ёсны байх үед хүртэл энэ орны газар шороо дээр төрсөн бүх хүүхэд иргэн болж ирсэн билээ. Энэ нэмэлт өөрчлөлтийн талаар яриа зөвхөн саяхнаас яригдаж байна гэвэл худал болох ажээ. Бүр 1915-1921 онд Калифорнаас сонгогдсон Сенатын гишүүн D.Phelan Хятад, Япон болон бусад Азийн улсуудаас ирсэн цагаачдыг иргэн болохыг хориглосон хуулийг дэмжиж байсан ба тэрээр тэдний үр хүүхдүүд насанд хүрэхийн үед "... тэд газар эзэмшиж, сонгууль оролцсох зэргээр иргэний эрхээ эдэлж эхэлмэгц бидний шүтэн баримталдаг зарчим, үзэл бодлыг устгаж үгүй болгох болно .." гэж илэрхийлж байсан ба иймд Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулах саналыг тавьж байсан байна. Түүний 1920 оны сонгуулийн уриа нь "Чимээгүй байлдан эзлэлтийг зогсооё" гэсэн үгтэй байжээ. Хэрэв энэ өөрчлөлт батлагдсан бол одоогийн иргэдийн өвөг дээдэс, түүний дотор Англи, Ирланд, Герман гэхчлэн европ цагаачдын хүүхдүүд хүртэл иргэн болж чадахгүй өргөдөл бөглөж гүйх байсан байхнээ. Одоогийн байдлаар дээрх үзэл бодлыг дэмжигчид дээр үед ирж байсан цагачдын асуудлаас одоогийн нөхцөл байдал маш өөр бөгөөд уг нэмэлтийг анх батлаж гаргасан зорилго нь одоогийн нөхцөл байдалд тохирохгүй гэх зэргээр маргаж байгаа юм. Тэд мэдээж "нэг хүн нисэж ирээд хүүхдээ төрүүлээд буцаад явахад хүүхэд нь иргэн болох боломжийг дээрх нэмэлт олгож байна" зэрэг жишээг татаж байгаа. Юу болохыг удахгүй болох Конгрэссийн хэлэлцүүлэг харуулна.

Эцэст нь нэгэн аятахайн зүйл сонсогдосон нь хууль бус амьдарч байгаа цагаачдын тодорхой хүрээнүүдэд сайнаар нөлөөлж болох Америкийн цагаачдын албанаас баримтлах, авах хэмжээнүүдийн жагсаалт- саналыг байгууллага дотроо авч хэлэцэж байгаа нь өнгөрсөн сард нийтэд ил болсон билээ. Обамагийн ЗГ хууль зүйн үүднээс цагаачлалын асуудлаар ахиц гаргах боломжгүй гацаанд орсон энэ үед өөр гарч буюу зарим нэгэн дүрэм журам өөрчлөх замаар ядаж зарим хэсэгт хөнгөлөлт болох зүйл хийх гэж оролцож байгаагийн илрэл болов уу. Үүнд: түр зуурын хамгааалалтын статустай байгаа 400 зуун мянга орчим хүмүүст ногоон карт олгох, одоогоор түр зуур хэлэлцэхээс хойшлогдоод байгаа DREAM Act буюу бичиг баримтгүй цагаачдын оюутан хүүхдүүдэд ногоон карт олгох хуулийн  заалтад багтаж байгаа хүүхдүүдийг албадан гаргах ажиллагааг нь  түр зур хойшлуулах /could be granted deferred action/, 1972 оны 1-р сарын 1-ээс өмнө ирсэн цагаачдад ногоон карт олгох боломж олгосон хуулийн заалтыг хойшлуулж оныг хойшлуулж 1996, эсвэл өөр он болгох, түүнчлэн цагаачдын зарим хэсгийг хууль ёсны ажилчид, мэргэжлийн ажилчин мөн хөрөнгө оруулагчид гэх зэргээр ангилж статуст өөрчлөлт оруулах зэрэг зүйлүүд байсан байна. Энэхүү байгууллагын дотор яригдаж байсан зүйлс ил болмогц Цагаачдын эсрэг үзйл бодолтой бүлгүүд, түүний дотор БНН-ын зарим сенатчид хууль бус хүмүүст өршөөл үзүүлэх арга зам хайж байна хэмээн буруутгаж эхэлсэн. Үүний хариуд цагаачлалын албаны хэвлэлийн төлөөлөгч Christopher Bentley "Энэхүү дотоод тэмдэглэгээ, саналыг албан ёсны бодлого, үйл ажиллагаа гэж хүлээж авах хэрэггүй юм" гэж мэдэгджээ. Мэдээж эдгээр дурдагсан "гоё" саналууд ажил хэрэг болох эсэх эргэлцээтэй ч ямар ч байсан бага байхдаа Америкт ирсэн, бичиг баримтгүй, нэгдсэн улсын ажилтнуудаас хууль бус байгааг нь тогтоогдсон хүүхдүүдийг сүүлийн үед саатуулагсан газраасаа суллаж, албадан гаргах шийдвэрийг нь хүчингүй болгож байгааг хуульчид, өмгөөлөгчид нь хэлж байна. Үүнтэй холбогдож цагаачлалын албаны ажилтны мэдэгдэж байгаагаар тэд нарын талаар ямар нэгэн албан ёсны шийдвэр гараагүй бөгөөд албадан гаргах үйл ажиллагааг чиглүүлэх дэс дараалалд өөрчлөлт гарсан ба өөрөөр хэлбэл хязгаарлагдмал хөрөнгө мөнгөө эдгээр хүүхдүүдийг гаргахад зарцуулж байхаар хамгийн түрүүнд гэмт хэрэгтнүүд чиглүүлэх болно гэж бичжээ. Гэхдээ Цагаан ордны албан ёсны мэдэгдэлдээ ЗГ-аас 700 зуун гаруй хүүхдүүдэд хууль ёсны статус олгох DERAM act-ыг батлуулах талаар түлхэц үзүүлэх шийдвэр гаргаснаа дурдсан. Энэхүү актаар 5-аас дээш жилээр Америкт амьдарсан, энд ахлах сургууль төгссөн бөгөөд ядаж 2 жил коллежд суралцсан эсвэл цэргийн алба хаасан нөхцөлд бичиг баримт авах боломжтой болох юм. Невадагийн сенатор, олонхын лидер Harry Reid ойрын хугацаанд энэхүү актыг цагаачлалын хуульнаас ангид хэлэлцүүлэх бодолтой байгаа гэсэн боловч тэр 60 санал авч  байж хэлэлцүүлгийн ширээнд авчрах эрхтэй болох юм. Хэрэв чадахгүй бол 11-р сарын сонгуулийн дараа л нөхцөл байдал нь тодорхой болох байх. Зарим улс төрийн шинжээчид БНН цагаачдын эсрэг маш хатуу бодлого баримталж сонгуульд оролцож байгаа нь алдаа болж хауз дахь нөлөөгөө алдах магадлалтай гэж үзэж байгаа. Тэгвэл ч байдал сайнаар эргэж болох юм.

За та бүхэндээ сайн сайхныг хүсье.

Wednesday, September 1, 2010

Америкийн эдийн засгийн байдал

Америкийн эдийн засаг уналт эхэлснээс хойш анх удаа 3 улирал дараалан тасралтгүй, түүний дотор энэ оны эхний улиралд 3.2 хувьтай өсөж мэргэжилтнүүд, улс төрчид эдийн засгийн өсөлт буцалтгүй боллоо гэж мэдэгдэж байсан билээ. Гэтэл 2 дахь улирлын эдийн засгийн үзүүлэлт 2.4 хувь болон буурсан мэдээ гарсан нь бараг тохиолдох магадлал багатай гэж үзэж байсан double-dip recession буюу давхар эдийн засгийн уналтын 2 дахь үе нь тулгарч ирээд байна гэсэн айдас улс орон даяар авчирлаа. Үүнтэй холбогдуулж Federal Reserve-ийн дарга Ben Bernanke төв банк Япон улсад 1990-ээд онд тохиолдсон эдийн засгийн хүчийг маш хүчтэй сулруулсан үнийн уналт гарахаас сэргийлж Төв банкнаас нэмэлт "stimulus" буюу дэмжлэгийн мөнгийг гаргахад бэлэн байгаа төдийгүй  Federal Reserve-ийн богино хугацааны зээлийн хүүгийн хэмжээг маш бага, 0-той дөхөх хэмжээнд барих зэргээр эдийн засгийн уналтаас сэргийлэх мөнгөний бодлогыг төрөл бүрийн хүрээнд хэрэгжүүлэх болно гэж амалсан. Тэрээр "эдийн засгийн удаашрал" явагдаж байгаа ч 2011 он болон түүний дараагийн жилүүдэд эдийн засаг өсөлтөө аван урагшлах болно гэсэн.
Гэтэл давхар эдийн засгийн уналт болно гэж таамаглал дэвшүүлсэн 'double dippers' хэмэээн нэрлэгдэж байгаа эдийн засагч, шинжээчид, улс төрчдийн зарим хэсэг түүний дотор Нобелийн шагналт эдийн засагч Paul Krugman New York Times сонины өөрийн бичдэг хэсэгтээ Обамагийн ЗГ хангалттай дэмжлэгийн мөнгө гаргаагүйгээс Америк Японд тохиолдсон шиг "алдагдсан арван жил" гэдэг эдийн засгийн нөхцөл байдлын эхний хэсэгт орсон, Вашингтон орчмын санхүүгийн зөвлөгч Randy Beeman өөрийн хөтөлдөг радио шоундоо эдийн засгийн давхар уналт тохиолдох магадлал 75 хувьай байна, Yale их сургуулийн эдийн засагч, байрны зах зээлийн чиглэлээр тэргүүлэх мэргэжилтэн Robert Shiller давхар уналтын болох магадлал 50/50 хувьай байна, би ер нь болно гэж бодож байна гэх зэргээр мэдэгдэж байна.
Гэвч ихэнх эдийн засагчид, шинжээчид дээрх эдийн засгийн давхар уналт болохгүй, 2007 оны 12 сард эхэлсэн эдийн засгийн уналт өнгөрсөн зун дууссан, гэхдээ сэргэлт маш удаан байх болно гэдэгтэй санал нийлж байна. Гэхдээ эдийн засгийн уналтыг албан ёсны хэмжигч National Bureau of Economic Research байгууллагаас дууссан эсэх талаар одоог хүртэл юу ч мэдэгдээгүй байна.
Бизнесүүдийн худалдан авалт багасч, байрны худалдаа сүүлийн 10 жилд байгаагүйгээр доошилсон дүн гарсан, ажилгүйдлийн түвшин нэмэгдсээр 7-р сарын байдлаар 9.5 хувьтай болоод байна. Дээр нь эдийн засгийн хүнд үед хамгийн гайгүй байсан салбар үйлдвэрлэлийн салбарын үйл ажиллагаа удаарширч эхэллээ.
Дээрх улам муу болно гэсэн айдас Америкийн эдийн засгийн хамгийн их хувийг бүрдүүлж байдаг хүмүүсийн худалдан авалтанд муугаар нөлөөлөх магадлалтай ч бизнесүүд ажилчид нэмж авч эхлээгүй цагт нийт худалдан авах чадвар сул хэвээр байх болно.
Эдийн засаг өсөлт удааршилттай байгаагаас үнэт цаас цэнэ унасаар 8 сард S&P 500 үзүүлэлт хамгийн өндөр байсан 4-р сарын үзүүлэлтээс 14 хувиар унасан ба үнэт цаасны зах зээлийн байдал сайжрахгүй байсаар жилийн хамгийн муу үзүүлэлттэй байдаг 9-р сартай золголоо. Дээр нь 11-р сард болох сонгуулиар ямар нам дараагийн 2 жилд жолоодох нь шийдэгдэх тул тодорхойгүй хүлээлтийн байдал үүсээд байна.
Ер нь эдийн засгийн давхар уналт гэдэг нь маш ховор тохиолддог үзэгдэл юм байна. Америкт Дэлхийн 2-р дайны дараа ганцхан удаа буюу 1980 оны 7-р сард гарсан эдийн засгийн уналт дахин гүнзгийрч 1981 оны 7-р сараас 1982 оны 11-р сар хүртэл үргэлжилсэн байна. Энэ үед:
- Ажилгүйдэл 10.8 хувьд хүрсэн
- Ronald Reagan-ийн Бүрд Найрамдах нам House дахь 26 суудлаа 1982 онд алдсан байна.

 Тэгээд ер нь юу гэж нэрлэлээ ч Америкийн эдийн засаг ямартай ч муу хэвээрээ нэлээд удах шинжтэй. Гэтэл Монголын урд хөрш Хятад улс эдийн засгийн хэмжээгээрээ Японы урд орж дэлхийн хэмжээнд 2-д жагссан дүн өнгөрсөн сард гарсан билээ. Энэхүү дүнд Хятадын ЗГ хөөрч онгирохгүй байгаа бөгөөд даруухнаар үзүүлэлт ийм байгаа ч Хятад улс бол "ядуу, хөгжиж буй" орон юм гэж мэдэгдэж байна. Ингэх нь ч аргагүй байх. Ямар ч өндөр хөгжилд хүрлээ ч нэг өдөр унах өдөр гардгийг бид бүхэн нүдээрээ харж, биеэрээ мэдэрч байна даа.