Мэдээ, мэдээлэл

Миний бичсэн бичлэг, материалд санал хүсэлт, сэтгэгдлээ илэрхийлж урам зориг, ухаан өгч байдаг та бүхэнд их баярлаж явдаг шүү.  Хүмүүсийн хүсэлт, асуултанд хариулт өгөлгүй удааж байсанд уучлал хүсье. Өнөөдрөөс эхлэн хүмүүсийн сэтгэгдэл нэмэгдэх бүрд мэдэгдлийг имэйлээр давхар авч байх өөрчлөлтийг блогтоо хийлээ. Ингэснээр хуучин бичилтүүдэд бичсэн сэтгэгдлүүдэд бичсэн шинэ сэтгэгдлийг цаг алдалгүй хүлээж авч байх болно. Мөн bayaraa2004@yahoo.com имэйл хаягаар захиа илгээх боломжтой юм.

Цагаачлалын асуудлаар
Өнгөрсөн 4 дэх өдөр Обамагийн ЗГ-аас Америкийн аюулгүй байдал болон нийгэмд аюул заналхийлээгүй /гэмт хэрэг үйлдээгүй/ хууль бусаар оршин сууж байгаа хүмүүсийн албадан гаргах процессыг зогсооно гэж мэдэгдлээ. Энэхүү бодлого нь албадан гаргах жагсаалтанд орсон ч Америкт бага насандаа ирсэн, ахлах сургууль дүүрэгсэн, коллежэд сурах сонирхолтой эсвэл суралцаж байгаа, цэрэгт явах хүсэлтэй хүүхдүүдэд шууд нөлөө үзүүлэх болно. Үүний дүнд ЗГ-ын анхаарал, хөрөнгө мөнгийг гэмт хэрэг үйлдсэн болон цагаачлалын хуулийг санаатайгаар зөрчсөн хууль бусаар оршин сууж байгаа хүмүүсийг албадан гаргахад чиглүүлэх болно гэжээ. Улсын аюулгүйн байдлын нарийн бичгийн дарга Janet Napolitano-ын мэдэгдэж байгаагаар уг бодлогын дагуу дээр дурдсан залуу хүүхдүүдийн хэргийг "case by case base" буюу нэг бүрчлэн шалгаж шийдвэрлэж эхлэх ба ингэснээр Конгресоос ямар нэгэн хууль батлахыг хүлээлгүйгээр захиргааны шугамаар шийдэлд хүрч байгаа юм байна.

Энэхүү үйл ажиллагаа нь 2012 оны ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө Обамагийн нэр хүндийг Латино санал өгөгчдийн дунд дээшлүүлэх болно гэж үзжээ. Учир нь яг 7 хоногийн өмнө Латино томоохон байгууллагын төлөөлөгчид Обама болон Конгресийг "overpromised and underdelivered" буюу хэт амаллаад, амалсныхаа хаана ч хүрээгүй гэж шүүмжилсэн. Нөгөө талаас цагаачлалын хатуу бодлого баримтлахын төлөө байдаг улс төрчид түүний дотор Rep. Lamar Smith, /Тexas-ын Бүгд найрамдах намын төлөөлөгч/ энэхүү бодлогыг эсэргүүцэж "Обамагийн ЗГ хууль бус цагаачдад өршөөл үзүүлэх төлөвлөгөөтэй байгаагаа дахин баталлаа. Тэд цагаачлалын хуулийн биелэлтэнд хяналт тавих ёстойгоос биш харин уг хуулийг яавал биелүүлэхгүй байх талаар арга замыг хайх ёсгүй. Тэд хуулийг биелүүлэх эх орондоо өргөсөн тангарагтаа үнэнч байх ёстойгоо санах ёстой" гэжээ. Цагаан ордны албан төлөөлөгчийн өгүүлснээр тэд бүх хүмүүст шууд хөнгөлөлт үзүүлэх гээгүй бөгөөд зөвхөн цагаачлалын шүүхэд овоорсон хэргүүдийг шинэ стандартын дагуу нэг бүрчлэн үзэж шийдвэр гаргах болно гэв.

DREAM Act буюу дээр дурдагдсан нөхцөлийг хангасан хүүхэд, залуучуудад албан ёсоор амьдрах эрх олгох хуулийн төсөл батлагдаж чадаагүй боловч шинэ бодлогын хүрээнд хуулийн төслийн ангилалд орсон ихэнх хүүхдүүд үүнд багтах боломжтой болж байна. Үүгээр ойролцоогоор 100-200 мянга гаруй хүмүүст цаашдаа иргэн болох зам тавигдана гэж үзэж байна.

Мөн түүнчлэн уг бодлогын хүрээнд "low priority cases" буюу цагаачлалын гайгүй хэргүүд тухайлбал

, цэргийн ажилтнууд, тэдгээрийн гэр бүлүүд мөн Америкийн иргэн гэр бүлийн гишүүнтэй, үүний дотор ижил хүйстэн нөхөр, эхнэртэй хүмүүсийн асуудал хөнгөлөлтөнд хамгийн түрүүнд орох бололтой. Энэ бодлого нь Америк дахь Монгол иргэдийн заримд нь сайнаар нөлөөлөх нь дамжиггүй бөгөөд гэхдээ миний ойлгож байгаагаар зөвхөн цагаачлалын асуудал нь эцсийн шатанд буюу албадан гаргах шийдвэр авсан хэргүүдэд хамааралтай болов уу. Энэ талаар өмгөөлөгчдөөсөө лавлахад илүүдэхгүй байх.

Үүнтэй зэрэгцээд Калифорний DREAM Act гэж нэрлэгдсэн бөгөөд нэлээд өөрчлөлт орсон Ассемблийн 2 хуулийн төслийн нэгд буюу Калифорний бичиг баримтгүй оюутнуудыг хувийн сангуудаас туслалцаа, тэтгэмж авахыг зөвшөөрсөн А130-д манай мужийн захирагч өнгөрсөн сард гарын үсэг зурж хууль болгосон ч А131 төсөл буюу эдгээр оюутнуудыг улс, мужийн сангуудаас санхүүгийн туслалцаа авахыг зөвшөөрсөн хуулийн төсөлд эдийн засгийн асуудлын улмаас зардлыг багасгах арга зам хайсны дараа зурах бодолтой байгаагаа тэрээр мэдэгдлээ. Уг хуулийг голлон боловсруулагчдын нэг Ассемблийн гишүүн

Gil Cedillo-ийн тооцоогоор Cal Grant-аас жилд ойролцоогоор 13 сая доллар зарцуулагдахаар байгаа бөгөөд мужийн эдийн засгийн хүндрэлийг ойлгож байгаа тул зарим өөрчлөлтийг хийж зүтгэхэд бэлэн байгаагаа мэдэгджээ.

Эдийн засаг.Америкт төдийгүй дэлхий дахинаа эдийн засгийн хувьд хүндрэлтэй, санаа зовоосон сарууд үргэлжилж болж байна. Европийн холбооны улсуудын өрийн асуудал, Америкийн төсвийн хямрал зэргээс болж энэ сарын эхээр үнэт цаасны зах зээлийн

Dow Jones-ийн дундаж 512.76 буюу сүүлийн 2 жилийн хувьд хамгийн багад хүрч жилийн ашгийн 4.3 хувийг арчсанаар хөрөнгө оруулагчдын зүрхийг зогсоох шахлаа. Америкийн ЗГ-ийн өрийн хязгаар хэмжээ, Европийн орнуудын хямрал, 1-р улирлын Үндэсний Нийт бүтээгдэхүүний бууралт, ISM байгууллагын судалгаагаар гарсан үйлдвэрлэлийн томоохон хэмжээний бууралт зэргээс үүдэн эдийн засгийн хямрал давтагдах айдас үүсээд байгаа билээ. Dow үзүүлэлт дахин өссөн ч эдийн засгийн хямралын талаарх сүүлийн 2 сарын турш үргэлжиж байгаа хүмүүсийн санаа зоволтыг багасгаж чадахгүй байна. Оросын ерөнхий сайд Путин Америкийн өрийн хязгаарын хямралын үеэр хэлэхдээ “Тэд боломжоосоо давж амьдардаг. Тэгээд өөрсдийн асуудлаа дэлхий нийт үрүү түлхэж байна. Тэд цус сорогч шавьж шиг амьдарч дэлхий нийтийн эдийн засгаас сорж байна” гэж Америкыг шүүмжилжээ. Хятадын Dagong Global Credit Rating фирм Америкийн кредитийг А+-ээс А болгож доош нь буулгаад “Улс төрийн хүчнүүдийн хоорондох ЗГ-ийн өрийн хязгаарын талаарх маргаан нь Америкийн ЗГ-ийг өөрсдийн өрийн асуудлаа шийдвэрлэхдээ хүндрэлтэй байдгийг харууллаа” гэсэн байна.

Үүнтэй зэрэгцээд хөрөнгө оруулагчид хамгаалалтын байдалдаа шилжээд байгаа ба үүний дүнд хамгийн найдвартайд тооцогддог “алт” уруу хошуурч зах зээл дэх үнийг нь огцом өсгөлөө. 1 унц-ны үнэ 1800 доллараас даваад байна. Одоогоор эдийн засаг сайжрах болоогүй байгаа ч хэрэглэгчдийн хувьд хамгийн аятайхан мэдээ гэвэл 5-р сард баррел нь 120 долларт хүрээд байсан газрын тосны үнэ 82 доллар хүртэл буурснаар бидний өдөр тутам хэрэглэдэг бензиний үнэ доошилж байгаа явдал билээ.

Та бүхэндээ сайн сайхныг хүсье.
　

Аяллын төгсгөл: Devil tower NM, Yellowstone NP /Wyoming/, Халуун рашаанууд, Craters of the Moon NM /Idaho/

Аяллын төгсгөлийн зургуудыг оруулж байна. Очсон газруудын талаарх болон тэр газрууд уруу анх удаа очих хүмүүст зориулсан хэрэгцээт мэдээллийг багтаагаад Замдаан дээр нийтлүүлэх болно.

1. Devils Tower
Өмнөд Дакота мужаас дөнгөж гараад Чөтгөрийн цамхаг нэртэй хадан дээр очсон. Хэдэн зураг дарж харж байгаад хөдлөх төлөвлөгөөтэй байсан ч нэг л сүрлэг, сэтгэл татаад байхаар нь тэндээ камплаад өглөө нь дахин очсон. Тэндхийн уугуул Америкчуудын шүтээн хад тул манайхны хадаг шиг өнгө өнгийн даавуу болон өөрсдийн идээний дээд болох цай, тамхи зэргээ моднуудаас уяж хүсэлт гуйлтаа бас хийдэг бололтой.

2. Buffalo Bill Dam /Усан сан/ Yellowstone NP

Yellowstone парк уруу орох замд уг түүхт усан сан таарсан тул зогсож аавд үзүүлсэн юм. Yellowstone уруу бид хэд нар жаргах үед орсон бөгөөд нийт аяллын явцад кампины асуудалтай тулгараагүй бид хэд газрын зураг дээр байсан 17 кампины аль нэгд хоноглох газар олно гэж бодсон маань том алдаа болсон юм. Нашийнол паркуудаас хамгийн анхных нь бөгөөд Yosemite-тэй тэнцэхүүц хэмжээний алдартай уг паркт гадна дотны хэдэн сая хүмүүс аялж байдаг уг паркт захиалга хийгээгүй л бол хоноглох газар олно гэдэг нь үлгэр аж. Пикникийн хэсэгт хоноглохыг хориглодог тул бидний адил хүмүүсийн жишгийг дагаад замаас зайдуухан зогсоолууд дээр зогсож машиндаа ор засах замаар аргалах эсвэл дахиад 100-аад майл давхиж паркаас гараад буудал энээ тэрээ олох л замууд байх аж. Гэхдээ л 'worth it'!!!
Гоё парк байна лээ. Газар доорх Аварга галт уулын дээр байрладаг уг парк нь газраас оргилдог Geyser, энэ тэндгүй тааралдах бориглон буцлах халуун ус, шавар, гол нуурын хажуугаас нь хүртэл савсах уур зэргээс гадна Insiration point, Artist point гээд Yellostone-ийн Grand Canyon гэж нэрлэгддэг хадан хавцлууд уруу 2 гоё хүрхрээ орж ирсэн хэсгүүд, мөн Mammoth Hot springs гээд хэсэг нь харь гаригийн нь ч юм шиг, цасан дундуур уур савсаж байгаа ч юм шиг өвөрмөц газрууд байна лээ. Олон зуун жилийн өмнөөс дархалсан тул унаган байгаль, амьтан, цэцэг гээд л элбэгтэй. Бид хэд 2 төрлийн буга гөрөөс, ихэнх хүмүүс ховор тааралддаг гэдэг аргал, хар баавгайг олж харсан. Хүмүүс хэдэн цагаар ч хамаагүй 90-ээд оны үед уг паркт тавьсан гэсэн байхаа, саарал чоныг харах гэж хүлээдэг юм билээ. Цоглог амьтан юм болохоор тэр барагтай харагддаггүй гэсэн.
Та бүхэнд зураг бага зэргийг харуулж чадах байхаа. Тэгээд маргааш нь хажуугийн нь сүрлэг уултай Grand Teton NP -паркаар дайрч үзэх төлөвлөгөөтэй байсан ч паркин, буудлын асуудал нь бас л хүндрэлтэй гэсэн тул болиод шууд давхисаар Idaho орсон нь зөв шийдвэр болсон юм.

3. Craters of the Moon NM /Idaho/, Халуун рашаан
Сарны гадаргуу гэж нэрлэгдсэн уг паркт анх сар уруу нисгэх гэж бэлдэж байсан 14 нисгэгчээ энэд ирүүлж үзүүлж байсан гэсэн. Уг парк тэр аяаараа галт уулын дэлбэрлэлтээс үүссэн лааваа замдаа байгаа бүх зүйлийг хайлуулан урсаж тогтсон гадаргуунууд, агуйнуудтай юм байна. Бас л дунд ороод зогсохоор сонин л байна лээ. Уг паркын рэнжерүүдийн заасан 15 минутын хичээлд сууснаар 2 төрлийн лааваа чулуу байдаг /нэг нь урссан, нөгөө нь үсчсэнээс үүссэн/, мөн ямар ямар төрлийн амьтан энэд амьдардаг, баасаар нь амьтныг таних зэргээр хөөрхөн мэдээлэл олоод авчихлаа. Хуучин газар доорх галт уулын голомтны дээр /шилжиж хөдөлж байдаг тул - одоогийн Yellowstone байгаа голомт/ байрлаж байсан уг паркт ойролцоогоор 2000 жилд нэг удаа галт уул дэлбэрч байдаг. Одоо хамгийн сүүлийн дэлбэрлэлтээс 2000 гаруй жил өнгөрч байгаа тул удахгүй дэлбэрч магад. Тэгвэл манай паркт хүн их ирнэ гээд инээж байна лээ.
Айдахо халуун рашаанаараа баялаг тул замдаа боломж гаргаад рашаан орж үзэх төлөвлөгөөтэй байсан тул хайлт хийсний үндсэн дээр мэргэжлийн рашаанчдын зөвлөгөөгөөр уг паркаас холгүй оршин замын хажууд галт уулын чулуу дээр урсдаг байгалийн халуун рашаан дээр /хувийн боловч хүмүүсийг чөлөөтэй ашиглахыг зөвшөөрдөг/ очихоор бодож байсан юм. Зам дээр ямар нэгэн тэмдэг байхгүй тул нэлээд давхиад олж чадаагүй тул болихоор шийдээд давхиж явтал азаар 2 нүцгэн хүн хальт харагдаж зогссон юм. Тэнд жаахан "жаргаж" байгаад Buhl хот дахь өвгөнийх үрүүгээ давхилаа. Манда бас зүгээр байхгүй л нөгөө уулаа тойрч тарвага эргүүлж амжсан. Тэнд нэг хоноод өглөө нь сайхан хоол хийж аваад гэр үрүүгээ хөдөллөө. Невадад Сактогийн жолооч Шовгор маань наашаа явж байж таарсан тул цүлхэрийн гурилтай цай чаначихсан биднийг трак зогсоол дээр хүлээж байсан. Сайхан цай байсан шүү Шовгороо!
Орой 7 гэхэд Сактодаа орж ирсэн. Санасан аялал маань сэтгэгчлэн бүтэж, дээр нь Монголоос Сактод ирээд маргааш нь нисэх байсан хойно хамт сурч байсан найзтайгаа ч уулзаж амжаад сайхан байлаа.
Sweet home - Sweet. Гэрээ бүгд санасан байсан.