National Geographic сэтгүүл ирээдүйн анагаах ухааны хандлагын тал дээр бүтэн дугаар зориулжээ. Эдгээрээс сонирхол татсан зүйл бол Хятадын ардын эм, эмчилгээг хавдар, сахарын өвчин, паркинсоны өвчин зэрэгт хэрэглэх судалгааны ажлууд Америк, Европийн UCLA, Duke, Oxford зэрэг нэртэй сургуулиудад явагдаж байгааг дурджээ. Барууныхан яаж зүгээр байхав, ийм өргөн хүрээтэй биш ч эртнээс, тухайлбал вьетнамын дайны үед 1972 онд 4-р зууны үеийн жороор эмийн өвс ургамлын үндсэн дээр хумхай (чичрэг, malaria) эсрэг вакцин гаргасан гэж зарласан хятадын химич Tu-г америкийн ЗГ авч хумхай өвчин туссан цэргүүдийг эмчлэх сэргийлэх цэргийн нууц төсөлд ажиллуулж байсан түүх байна. Тэр үед үүгээр өвдсөн хүмүүсийн бараг тал нь нас бардаг байсан аж. Ту халуурсан үед хэрэглэдэг байсан ургамлуудаас туршсаар wormwood гэдэг ургамалд үндэслэсэн эмийг амжилттай гаргаж авснаар сая сая хүний амийг амарсан гэж үзэж 2005 онд Нобелийн шагнал хүртсэн юм. Эрдэм шинжилгээний ажлуудаас гадна эндхийн иргэд, тамирчид, одууд барууны эм тариа үйлчлэхгүй тохиолдолд зүү, бумба тавиулах гээд эндхийгээр бол уламжлалт биш эмчилгээнд хандах, элдэв ургамлын бүтээгдэхүүнийг хэдэн саяар хэрэглэх болсон билээ.
Дээрх нийтлэлд бичсэнээр баавгайн цөсийг зүрх болон бас бус эрхтэнд сайн гэж хятадын ардын эмчилгээнд үздэг аж. Үүний дагуу Миннесотагийн их сургуулийн Хятад гаралтай доктор баавгайн цөстэй адил төрлийн химийн бодис гаргаж аваад үүний уусмалд эх биеэс салгасан гахайн зүрхийг байлгаж гуурс тогны хүчээр зүрхийг ажиллуулахад 8 цаг цохилж байсан байна. Yale их сургууль дээр Ying-Chi Cheng докторын багынхан 20 гаруй жилийн турш химийн эмчилгээний сөрөг талууд, тухайлбал өвчтөнүүдийн дотуур муухайралт, шингэн тууралтыг зогсоох эм бэлдмэл дээр ажиллах явцдаа хятадын эртний эм судрыг судалж олон төрлийн ургамлыг найруулж туршсаар PHY906 бэлдмэлийг гаргаж авчээ. Үүнийг хулгана, цааш нь өвчтөнүүд дээр турших явцад маш амжилттай болж химийн эмчилгээний сөрөг үр дагаврыг багасгасан төдийгүй хавдрын хэмжээ багасч ирсэн байна. Элэг, цөс, гэдэсний хорт хавдрын химийн эмчилгээнд туршсан, FDA батлагдах анхны ургамлын гаралтай эм болно гэдэгт найдаж байгааг бичсэн байна. Олон ч эмийн компаниуд сонирхож байгаа нь гарцаагүй. Энэ эрдэмтний хүү энэ эмийн маркетингийг хариуцаж эхэлсэн ба хятадад тусгайлан нөхцөл дор нарийвчлан эмийн ургамал ургуулдаг газар тариалангийн фирм ажиллуулж эхэлсэн гэжээ.
Тэгээд л бодлоо. Монголчуудаас маань байсхийж байгаад л хавдар энэ тэр эмчлэх гайхамшигтай эм бүтээлээ гээд зарлаад байдаг даа. Тэгээд цааш мэдээлэл авах гэхээр ямар нэгэн баталгаа үндэслэл, туршилт шинжилгээ байхгүй яриа байдаг. Монголын маань ардын эмчилгээ, ухаан гэж том зүйл байдаг байж таараа. Үнэхээр мэддэг, чаддаг хүмүүс, залуучуудыг мөнгө төгрөг хангалттай зарцуулдаг дэлхийн нэртэй сургууль, шинжилгээний төв үрүү чиглүүлээд өгвөл шинжлэх ухааны үндэслэл суурьтай эм эмчилгээг нэвтрүүлж олон хүний амийг аврах бус уу.
Дашрамд дурдахад монголоос ирсэн бүтэээхүүн дотроос ногоон цай, эсвэл хиймэл сүүтэй дотор юу орсон нь үл мэдэгдэх эсвэл хугацаа нь тодорхойгүй найруулдаг элдэв цайнуудаас илүүтэй цөс, элэг , үе мөчийг тэтгэх гэхчилэн эх оронд минь ургасан эмийн өвс ургамлын цайг их дуртай хэрэглэдэг. Бас хужир байна.
Доорх зургийг оруулсан нь учиртай. Манай том хүү хятадын асар олон хүн ам эрүүл мэндэд сайн нэрийдлээр хэрэглээний том зах зээл үүсгэдгээс африк, ази, ер нь дэлхий дахинаа ховор амьтан ургамлыг алж устгахад хүргэдэг тухай саяхан дургүйцэн ярьсныг үүнийг унших явцдаа санав. Үүнээс болж эх орны маань хичнээн олон ан амьтны амь тасарч, иймэрхүү захын лангуу тавиур дээр хэсэгчлэн зарагдаж байгааг таах аргагүй. Гэвч сурсан зангаараа тэднийг хараахаасаа өмнө нэгэнт л тэдний хэрэглээ бид хааж зогсоож чадахгүйгээс хойно иргэд бид үнэхээр л эх орондоо хайртай юм бол авъя гэсний тоолонгоор нь хэдэн халтар төгрөгнөөс болж эх орноо өөрсдөө цөлмөхөө л болих хэрэгтэй ш дээ.
Дээрх нийтлэлд бичсэнээр баавгайн цөсийг зүрх болон бас бус эрхтэнд сайн гэж хятадын ардын эмчилгээнд үздэг аж. Үүний дагуу Миннесотагийн их сургуулийн Хятад гаралтай доктор баавгайн цөстэй адил төрлийн химийн бодис гаргаж аваад үүний уусмалд эх биеэс салгасан гахайн зүрхийг байлгаж гуурс тогны хүчээр зүрхийг ажиллуулахад 8 цаг цохилж байсан байна. Yale их сургууль дээр Ying-Chi Cheng докторын багынхан 20 гаруй жилийн турш химийн эмчилгээний сөрөг талууд, тухайлбал өвчтөнүүдийн дотуур муухайралт, шингэн тууралтыг зогсоох эм бэлдмэл дээр ажиллах явцдаа хятадын эртний эм судрыг судалж олон төрлийн ургамлыг найруулж туршсаар PHY906 бэлдмэлийг гаргаж авчээ. Үүнийг хулгана, цааш нь өвчтөнүүд дээр турших явцад маш амжилттай болж химийн эмчилгээний сөрөг үр дагаврыг багасгасан төдийгүй хавдрын хэмжээ багасч ирсэн байна. Элэг, цөс, гэдэсний хорт хавдрын химийн эмчилгээнд туршсан, FDA батлагдах анхны ургамлын гаралтай эм болно гэдэгт найдаж байгааг бичсэн байна. Олон ч эмийн компаниуд сонирхож байгаа нь гарцаагүй. Энэ эрдэмтний хүү энэ эмийн маркетингийг хариуцаж эхэлсэн ба хятадад тусгайлан нөхцөл дор нарийвчлан эмийн ургамал ургуулдаг газар тариалангийн фирм ажиллуулж эхэлсэн гэжээ.
Тэгээд л бодлоо. Монголчуудаас маань байсхийж байгаад л хавдар энэ тэр эмчлэх гайхамшигтай эм бүтээлээ гээд зарлаад байдаг даа. Тэгээд цааш мэдээлэл авах гэхээр ямар нэгэн баталгаа үндэслэл, туршилт шинжилгээ байхгүй яриа байдаг. Монголын маань ардын эмчилгээ, ухаан гэж том зүйл байдаг байж таараа. Үнэхээр мэддэг, чаддаг хүмүүс, залуучуудыг мөнгө төгрөг хангалттай зарцуулдаг дэлхийн нэртэй сургууль, шинжилгээний төв үрүү чиглүүлээд өгвөл шинжлэх ухааны үндэслэл суурьтай эм эмчилгээг нэвтрүүлж олон хүний амийг аврах бус уу.
Дашрамд дурдахад монголоос ирсэн бүтэээхүүн дотроос ногоон цай, эсвэл хиймэл сүүтэй дотор юу орсон нь үл мэдэгдэх эсвэл хугацаа нь тодорхойгүй найруулдаг элдэв цайнуудаас илүүтэй цөс, элэг , үе мөчийг тэтгэх гэхчилэн эх оронд минь ургасан эмийн өвс ургамлын цайг их дуртай хэрэглэдэг. Бас хужир байна.
Доорх зургийг оруулсан нь учиртай. Манай том хүү хятадын асар олон хүн ам эрүүл мэндэд сайн нэрийдлээр хэрэглээний том зах зээл үүсгэдгээс африк, ази, ер нь дэлхий дахинаа ховор амьтан ургамлыг алж устгахад хүргэдэг тухай саяхан дургүйцэн ярьсныг үүнийг унших явцдаа санав. Үүнээс болж эх орны маань хичнээн олон ан амьтны амь тасарч, иймэрхүү захын лангуу тавиур дээр хэсэгчлэн зарагдаж байгааг таах аргагүй. Гэвч сурсан зангаараа тэднийг хараахаасаа өмнө нэгэнт л тэдний хэрэглээ бид хааж зогсоож чадахгүйгээс хойно иргэд бид үнэхээр л эх орондоо хайртай юм бол авъя гэсний тоолонгоор нь хэдэн халтар төгрөгнөөс болж эх орноо өөрсдөө цөлмөхөө л болих хэрэгтэй ш дээ.
No comments:
Post a Comment